Zo draagt sportwetenschapper Nikki Kolman bij aan de Nederlandse topsport

Zo’n twintig jaar geleden waren Nikki Kolman en ik elkaars concurrenten voor de jeugdkampioenschappen van de tennisvereniging in ons dorp. Waar ik een paar jaar later afhaakte, werd Nikki beter en beter. Tegenwoordig werkt ze als sportwetenschapper ook aan de verbetering van de Nederlandse topsport. Maar wat doe je dan eigenlijk?

Wat de organisatie doet: Topsport Topics

Eén van Nikki’s werkgevers in het Universitair Medisch Centrum Groningen/Rijksuniversiteit Groningen (RUG), waar ze momenteel haar promotieonderzoek afrondt. Maar de meeste tijd werkt ze voor Topsport Topics, wat onderdeel is van het Kenniscentrum Sport en Bewegen. Aangesloten partijen zijn ook NOC*NSF, de Vrije Universiteit Amsterdam en wederom de RUG.

Het doel van Topsport Topics is de nieuwste kennis uit de sportwetenschap toegankelijk maken voor de topsport. Nikki en haar drie collega’s beoordelen wetenschappelijk onderzoek en geven advies aan coaches en andere professionals van onze nationale sportbonden. Het doel: net dat procentje beter worden – wat het verschil kan zijn tussen eeuwige roem en een sportcarrière voor de vergetelheid. Topsport Topics richt zich dus niet op de breedtesport.

Over de functie: sportwetenschapper

Als PhD-student onderzoekt Nikki talentontwikkeling in het tennis. In het kort is het doel van haar promotieonderzoek om inzicht te krijgen in technische en tactische vaardigheden van jonge tennissers (12-18 jaar). Vervolgens horen daar nieuwe, praktische methoden bij om deze vaardigheden te beoordelen en te ontwikkelen.

Bij Topsport Topics is Nikki’s formele functie ‘specialist topsport’, maar eigenlijk is ze bewegingswetenschapper of sportwetenschapper. Dat doet ze zo’n 34 uur per week, boven op haar promotieonderzoek.

“Onze belangrijkste taak is dat we vragen beantwoorden vanuit de topsport. NOC*NSF heeft hiervoor 400 professionals aangewezen, waaronder bondscoaches, technisch directeuren en toegepaste wetenschappers. Zij mogen ons vragen stellen. Op zoek naar het antwoord duiken wij de literatuur in of praten we met experts. Vervolgens geven wij een advies.”

Wie de wetenschap een beetje kent, weet dat onderzoekers altijd een slag om de arm houden. Er zijn mitsen en maren, maar een coach of sporter kan daar weinig mee. “Onze grootste uitdaging is het vertalen van een genuanceerde wetenschappelijke conclusie naar een duidelijk advies.”

Of Nikki een voorbeeld van zo’n sportvraag heeft? Nou, dat is lastig. “De vragen en antwoorden zijn om twee redenen voor een besloten groep. Ten eerste kunnen coaches zo in een veilige omgeving vragen stellen, zonder dat Nederland meekijkt of mee-oordeelt. De tweede reden is dat we natuurlijk ook niet willen dat andere landen er met onze kennis vandoor gaan.”

Gelukkig mag af en toe toch een sportvraag worden gedeeld met het publiek. Zie bijvoorbeeld deze blog over trainen met mondkapjes.

Opleiding en vaardigheden

Nikki studeerde cum laude bewegingswetenschappen aan de RUG. Inmiddels is ze dus bijna gepromoveerd in hetzelfde onderzoeksveld.

Belangrijk voor deze baan is dat je kritisch de wetenschappelijke literatuur kunt beoordelen. “Want heel eerlijk…”, zegt Nikki. “Veel onderzoek is overbodig en lang niet altijd van goede kwaliteit. Dat wil je dus niet doorgeven. Daarnaast is het belangrijk dat je wetenschappelijk jargon vertaalt naar de belevingswereld van coaches en sporters.”

Communicatieve vaardigheden zijn daarom onmisbaar. “We schrijven veel, maar we werken ook aan andere contentvormen zoals podcasts, video’s en infographics. Op die manier maken we de materie zo toegankelijk mogelijk.”

“Als lezers hier meer over willen weten, raad ik de site aan van Topsport Topics. Alles wat je daar leest is wetenschappelijk onderbouwd, bijvoorbeeld over de vraag of ‘topsporters-DNA’ bestaat of informatie over bepaalde voedingssupplementen. Je kunt ook gewoon luisteren naar onze podcast. Sommige onderwerpen zijn wat specialistisch, maar bijvoorbeeld die over slaap is voor iedereen waardevol.”

Salaris en waardering

De functie-eisen voor Nikki’s functie zijn hoog. De belangrijkste eis is dat je promoveert of al bent gepromoveerd. Verder zijn er natuurlijk de hierboven genoemde vaardigheden.

“Het is dus best een complex takenpakket en daarvoor moet je worden beloond. Wat mijn salaris dan is? Ik verdien prima hoor, maar met deze functie-eisen zou het wel hoger mogen. Laat ik het houden op marktconform in een sector waar het geld niet voor het oprapen ligt.”

Cijfer voor deze baan

Banen op het snijvlak van wetenschap en sport zijn zeldzaam, vertelt Nikki. Ze is dus zeker blij met de rol die ze nu heeft. Trots op haar vak is ze ook. “Ik zit met veel bonden en bondcoaches aan tafel, waaronder de hockeybond, de tennisbond en de basketbalbond. Zo krijg ik een uniek kijkje in de keuken van de topsport én ik mag er ook nog een steentje aan bijdragen.”

Haar baan geeft ze een 8. “Dan wil je vast weten wat beter kan”, zegt Nikki. “Het is natuurlijk mijn werk om kritisch te zijn op de wetenschap, dus ik ben ook kritisch op mijn werkzaamheden. Ik denk dat het altijd leuker, diverser en efficiënter kan.”

“Een taak die ik liever niet meer wil doen? Bij voorkeur het lezen van niet relevante literatuur, zodat ik wat meer tijd in de praktijk kan doorbrengen. Het liefst zou ik vaker helemaal in één thema duiken, waarbij je van tevoren niet weet wat je tegenkomt. Daar leer je namelijk veel van. Helaas komt het nu ook wel voor dat ik dagen kwijt ben aan een onderzoek dat uiteindelijk bagger blijkt te zijn. Maar om het in sport termen te houden: je moet schieten om te kunnen scoren.”

De carrière van sportwetenschapper Nikki Kolman

• 2013: Bachelor Bewegingswetenschappen

• 2016: Master Sport Science

• 2017 – 2018: Onderzoeker / adviseur – ZorgfocuZ BV

• 2018 – heden: Specialist Topsport – Topsport Topics / Kenniscentrum Sport & Bewegen

• 2019 – heden: PhD Candidate – Universitair Medisch Centrum Groningen / Rijksuniversiteit Groningen